شیر پروانه ای یکی از تجهیزات بسیار مهم در شیرآلات صنعتی است و در انواع و اشکال مختلفی طراحی شده است. این ولو برای تنظیم جریان سیال و قطع یا وصل کردن جریان سیالات مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان یکی از ساده ترین شیرهای صنعتی شناخته می شود. طرز کار شیر پروانه ای آن را به گونه ای در صنعت مهم می سازد که این نوع شیر در صنایع مختلف از جمله صنایع آب و فاضلاب، نفت، پتروشیمی، شیمیایی و کشاورزی نیز استفاده می شود. شیرهای پروانه ای با چرخش 90 درجه ای عملگر، قادر به تغییر از حالت باز به حالت بسته یا برعکس می باشند.
شیر پروانه ای چیست؟
شیر پروانه ای، از یک صفحه دایره ای چرخان یا یک جفت صفحه نیم دایره ای لولایی تشکیل شده است که این صفحه ها توسط یک شفت یا ساقه به بدنه شیر متصل شده اند و در داخل خط لوله قرار گرفته اند تا جریان سیال را تنظیم یا کنترل کنند. شیرهای پروانه ای، همانند شیرهای قطع کن، توپی، سماوری و غیره، جزء دسته ی شیرهای یک چهارم دور هستند، یعنی با چرخش 90 درجه ای عملگر، می توانند از حالت باز به حالت بسته یا برعکس تغییر کنند.
اجزاء تشکیل دهنده شیر پروانه ای
شیر پروانه ای از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هرکدام وظیفه های خاص خود را دارند. این اجزا عبارتند از:
- دیسک پروانه ای:
– شکل دایره ای یا مستطیل دارد و کنترل جریان سیالات را بر عهده دارد.
– از جنس های مختلفی نظیر کروم، استیل ۳۱۶ و استیل ۳۰۴ ساخته می شود.
– جنس دیسک ها بسته به نیازهای بخش های مختلف صنعتی، متفاوت است.
- عملگر ها:
– استفاده از عملگر های مختلف نظیر دستی، پنوماتیکی یا هیدرولیکی بسته به نوع شیر.
- جسم (بدنه) شیر:
– از آلیاژهای متنوعی نظیر آلیاژهای ضد زنگ، فولاد، پلیمری، استنلس استیل و چدن ساخته می شود.
– شیرهای با کیفیت اغلب از آلیاژهای ضد زنگ ساخته شده و مقاومت بالایی دارند.
– جنس بدنه می تواند چدن خاکستری یا چدن داکتیل باشد.
نحوه کار شیر پروانه ای
شیر پروانه ای یا شیر تنظیم کننده جریان، دریچه ای پروانه ای شکل دارند که در حول محور هم راستا با جهت جریان جا به جا می شود. این دیسک تنظیم کننده جریان نیز تحت تاثیر جریان حرکت می کند. این نوع شیرها به دلیل عملکرد ساده ای که دارند، به صورت گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. شیر پروانه ای با حرکت چرخشی، جهت قطع و وصل جریان را تغییر می دهد و همچنین امکان تنظیم جریان را فراهم می کند. با چرخش 90 درجه دستگیره، دیسک درون شیر از حالت کاملا بسته به حالت کاملا باز تغییر وضعیت می کند. برخی از شیر های پروانه ای به فلکه دستی مجهز شده اند که به میله گرداننده صفحه وصل شده و مکانیزم آن در یک جعبه چرخ دنده قرار دارد و این امکان را فراهم می کند که در صورتی که گرداننده اصلی (هوا یا هیدرولیک) از کار بیافتد، با آزاد کردن آن از دنده، اهرم یا فلکه دستی مجرابند را در هر حالتی که هست، نگه دارد.
کاربرد های شیر پروانه ای
شیر پروانه ای به عنوان یک تجهیز صنعتی بسیار مهم، در کارخانجات صنعتی و پالایشگاه ها به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. این شیرها برای انتقال مایعات با فشار کم، گاز، و آب در فشارهای کم و جریان ها استفاده می شوند. یکی از وظایف اساسی شیر پروانه ای، افزایش جریان سیال در زمان بسیار کم است. با این ویژگی، این شیرها به کاربران این امکان را می دهند که با کمترین زمان و تلاش، جریان مایعات را به سرعت افزایش دهند. استفاده از شیرهای پروانه ای معمولا در فشارهای پایین و در شرایطی که نیاز به تنظیم جریان سریع است، مناسب می باشد. با این حال، به دلیل مشکلات نشتی، استفاده از این شیرها در فشارهای بالا توصیه نمی شود. این شیر ها از جنس ها و آلیاژهای متنوعی ساخته می شوند و در انتقال مایعات و گازها در صنایع مختلف نظیر صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، و صنایع شیمیایی کاربرد دارند.
ویژگی ها و مزایای شیر پروانه ای
شیر پروانه ای، از نظر اقتصادی به صرفه تر می باشد، زیرا قیمت آن ها نسبت به انواع دیگر شیر ها نیز بسیار مناسب تر است. با وجود این کیفیت اقتصادی، این شیرها در انواع مختلفی تولید می شوند، اما تمامی آن ها وزن سبک دارند که این ویژگی موجب سهولت در جا به جایی شیرهای پروانه ای می شود. صنعتگران به دلیل استفاده از جنس های مختلف در ساخت دیسک های شیر پروانه ای، امکان انتخاب گسترده تری دارند و می توانند متناسب با نیاز شیر پروانه ای مد نظر خود، جنس مناسب را انتخاب کنند. ساختار منحصر به فرد شیر پروانه ای این امکان را به راحتی فراهم می کند که آن را به سرعت جا به جا کرد. شیرهای پروانه ای از طول عمر و مقاومت بالایی برخوردارند و این ویژگی موجب می شود که به راحتی قابل تعمیر باشند. علاوه بر این، این نوع شیرها قطعات لغزنده و کشویی ندارند، همچنین محفظه ای برای به دام انداختن سیال نیز ندارند که این موارد مقاومت به خوردگی را نسبت به سایر انواع شیرها، افزایش می دهد. علاوه بر آن، شیر های پروانه ای بسیار دقیق هستند که آن ها را برای کاربرد های صنعتی مفید می سازد و اینکه این شیر ها، هزینه تعمیر و نگهداری کمتری نسبت به شیر های دیگر دارند.
معایب شیر پروانه ای
علاوه بر تمام مزایایی که شیرهای پروانه ای را به یک انتخاب محبوب در صنایع مختلف تبدیل کرده است، این شیرها دارای معایبی نیز هستند. یکی از بزرگترین عیب شیر پروانه ای این است که همواره بخشی از دیسک شیر، حتی در حالت کاملا باز، در مسیر جریان سیال قرار دارد که باعث ایجاد افت فشار در شیر می شود. همچنین، همانطور که قبلا اشاره شد، شیرهای پروانه ای بیشتر برای قطع کامل جریان سیال مورد استفاده قرار می گیرند و در عملیات تنظیم جریان سیالات، دچار نشتی می شوند.
نتیجه گیری
در نتیجه، شیر پروانه ای، یکی از انواع ولوهای صنعتی است که در صنایع مختلف برای انتقال مایعات و گاز با فشار کم به کار می رود. این نوع شیر، جزء شیرآلات سبک محسوب می شود و به دلیل کاربرد گسترده ای که دارد، اهمیت بسیاری در صنایع مختلف نیز دارد. شیر پروانه ای با توجه به معیارهای مختلفی از قبیل جنس بدنه، اجزا، عملگر و دیگر ویژگی ها، انواع مختلفی دارد که قیمت آن ها را متفاوت می کند. امیدواریم مطالب گفته شده برای شما مفید و کاربردی باشند.
خرید انواع شیر پروانه از پترو صنعت کاوه
