انواع لوله

مشخصات انواع لوله

لوله ها کاربرد زیادی در زندگی انسان دارند و در واقع مهم ترین رکن سیستم های لوله کشی به شمار می روند. برای نگهداری و یا انتقال سیالات، از نقطه ای به نقطه دیگر، از انواع لوله استفاده می گردد. لوله استوانه بلند توخالی با دو سر باز است که از جنس های مختلف و در وزن های متفاوتی ساخته می شوند. در ادامه این مقاله از پترو صنعت کاوه، قصد داریم پیرامون انواع لوله توضیحاتی را ارائه دهیم.

کاربرد انواع لوله چیست؟
تاریخچه استفاده از لوله ها، دارای قدمتی به اندازه زندگی بشر می باشد. اولین لوله ها جهت انتقال و حمل آب از جایی به جای دیگر مورد استفاده قرار می گرفتند. به طور دقیق نمی توان گفت که چه زمانی برای اولین بار انسان ها، از لوله ها استفاده کرده اند اما بر اساس اکتشافاتی که صورت گرفته شده است، تمدن های باستانی مانند ایران و مصر، از لوله هایی که از خاک رس ساخته شده بود، برای انتقال آب استفاده می کردند. به مرور و با گذشت زمان، انواع مختلفی از لوله ها تولید شدند که برای مصارف مختلفی نیز کارایی داشتند.

لوله ها با مقطعی گرد، جهت حمل موادی که از قابلیت جاری شدن برخوردار هستند شامل مایعات، گازها، بخارات و پودرها کارایی دارند.

در حال حاضر از لوله ها در علم لوله کشی در دو شاخه مختلف استفاده می شود :

لوله کشی صنعتی یا پایپینگ (Piping): استفاده از لوله کشی صنعتی در خارج از ساختمان های مسکونی در کارخانه ها، نیروگاه ها، پالایشگاه ها و … کارایی دارد.
لوله کشی تأسیسات (Plumbing): از لوله کشی تاسیسات در منازل مسکونی، آب و فاضلاب و … استفاده می شود.
همچنین ما در وبسایت پترو صنعت دژکاوه لوله های زیر را به فروش می‌رسانیم

• مانیسمان
  فلزی
  گالوانیزه
  پلی اتیلن

انواع لوله بر اساس سایز و ضخامت
سایز و ابعاد لوله ها، بر اساس مشخصه های اندازه گیری زیر تعیین می شوند :

قطر داخلی (Inside Diameter)
قطر بیرونی (Outside Diameter)
اندازه نامی (Nominal Pipe Size)
قطر داخلی و قطر خارجی که در ابعاد لوله اعلام می شود، مشخص است. پارامتر سوم تحت عنوان اندازه نامی (Nominal pipe size) و یا به صورت مخفف NPS نیز به عنوان یک مشخصه شناسایی برای لوله های پایپینگ استفاده می شود. در لوله های پایپینگ بین 8.1 تا 12 اینچ، اندازه نامی لوله کمتر از قطر بیرونی لوله می باشد. در حالی که برای لوله هایی با قطر 14 اینچ و بزرگ تر، اندازه نامی برابر با همان قطر خارجی لوله است.

در نظر داشته باشید که در سیستم پایپینگ، طیف وسیعی از فشارها و دماها وجود دارد که نیازمند تولید لوله ها با ضخامت های مختلف می باشد. بنابراین از این شاخص برای شناسایی بهتر لوله ها استفاده می گردد.

انواع لوله بر اساس جنس

برای تولید لوله ها از متریال های مختلف شامل بتن، شیشه، سرب، برنج، مس، پلاستیک، آلومینیوم، چدن، فولاد کربنی، آلیاژهای فولادی و … استفاده می گردد. در میان لوله های نامبرده، لوله های فولادی دارای کاربرد بسیار زیادی هستند. در ادامه پیرامون انواع لوله بر اساس جنس، توضیحاتی را آورده ایم.

لوله چدنی

لوله های چدنی (Cast Iron Pipe) از چدن ریخته تری ساخته می شوند و به دلیل مقاومت بالایی که در برابر خوردگی دارند و همینطور طول عمر بالا، عمدتا در سیستم های آب و فاضلاب استفاده می شوند. نکته قابل توجه در مورد لوله های چدنی این است که در صورتی که در شرایط کاری نرمال مورد استفاده قرار بگیرند، تا صد سال نیز عمر می کنند.

لوله های چدنی قادر به تحمل فشارهای متغیر تا psi 350 می باشند. ضمن اینکه بسیار ارزان بوده و از نظر اقتصادی بسیار به صرفه هستند. این نوع لوله ها در قطرهایی به اندازه 5 الی 120 سانتی متر در بازار عرضه می شوند.

لوله‌ های چدنی از انواع لوله پایپینگ

لوله های چدنی از بهترین گزینه ها برای سیستم های پایپینگ می باشند. تفاوت اصلی میان لوله های چدنی و فولادی، در ترکیب شیمیایی آن ها است. به طوری که چدن دارای دو درصد کربن و یک درصد سیلسیم بیشتر نسبت به فولاد می باشد که همین موضوع سبب می شود که مقاومت بالایی در برابر خوردگی از خود نشان دهد.

یکی از معایب لوله های چدنی این است که جوشکاری چدن با دشواری هایی همراه است، به طوری که معمولا برای اتصال مورد استفاده قرار نمی گیرد. از لوله های چدنی در لوله کشی که نیروی جاذبه، به عنوان محرک سیال عمل می کند، از جمله لوله های دفع پساب و … استفاده می گردد.

اتصال لوله‌ های چدنی

اتصال لوله های چدنی به دو صورت زیر انجام می شود :

اتصال به‌ همراه هاب (Bell and Spigot Joint)
اتصال بدون هاب (Hubless)
منظور از اتصال به همراه هاب ، به معنای ایجاد یک اتصال نر و مادگی می باشد. قسمتی از لوله ماده دارای قطر بزرگ تری است که لوله با اتصال نر در داخل آن قرار می گیرد. جهت پر کردن درز اتصال، معمولا از نوعی واشر به نام گسکت لاستیکی، استفاده می شود.

نوع دیگری از اتصال برای انواع لوله های چدنی، تحت عنوان اتصال بدون هاب هستند. به طوری که از یک نوع کلمپ فلزی که دو طرف لوله را در خود جای می دهد، استفاده می شود. این کلمپ فلزی با استفاده از مهره، سر جای خود محکم قرار می گیرد.

لوله گالوانیزه

لوله های گالوانیزه (Galvanized Iron Pipe) یکی از انواع لوله است که در واقع از جنس آهن سفید نور دیده هستند که معمولا در قطر 12 میلی متر تا 15 سانتی متر و همینطور به طول 6 متر ساخته می شوند. پس از ساخت، لوله های گالوانیزه در درون محلول روی قرار می گیرند تا فرآیند گالوانیزه شدن صورت گیرد.

از لوله های گالوانیزه معمولا برای انتقال آب، گاز و یا دیگر مایعات در ساختمان هایی همچون گلخانه ها استفاده می شود. مواد اسیدی و مواد قلیایی، دارای تاثیر منفی بر روی لوله های گالوانیزه هستند. اما از مزیت این دسته از لوله ها، این است که کارکردن با آن ها آسان است و در دو نوع سبک و متوسط تولید می شوند. ضمن اینکه ارزان هستند و به طور متوسط تا 10 سال عمر می کنند.

لوله گالوانیزه

لوله فرفورژه از انواع لوله
لوله های فرفورژه (Wrought Iron Pipe) لوله هایی مشابه با لوله های گالوانیزه هستند، با این تفاوت که لوله فرفورژه در نوع بدون درز نیز تولید می گردند. این دسته از لوله ها سبک هستند و در قطرهای 12 میلی متر تا 15 سانتی متر تولید می شوند و کار کردن با آن ها بسیار راحت است.

از لوله های فرفورژه علاوه بر استفاده جهت انتقال آب، گاز و مایعات خاص، برای مصارف تزئینی نیز استفاده می گردد.

لوله های فولادی

از لوله های فولادی معمولا برای انتقال آب، گاز و یا مایعات خاص استفاده می شود. مایعات اسیدی و یا قلیایی، منجر به زنگ زدگی این دسته از لوله ها می گردند. همینطور لوله های فولادی، ضمن کارایی فراوان، بسیار سبک هستند و به طور متوسط بین 25 الی 50 سال ماندگاری دارند.

لوله های فولادی به روش های مختلفی تولید می شوند و هر کدام از آن ها دارای روش ساخت متفاوتی هستند. لوله های فولادی تولید شده به روش های مختلف هر یک دارای استحکام، ضخامت دیواره، مقاومت در برابر خوردگی، محدودیت دما و فشار لوله متفاوتی می باشند. در ادامه به رایج ترین روش های ساخت لوله های فولادی اشاره کرده ایم:

لوله بدون درز

یکی از انواع لوله ، لوله بدون درز (Seamless pipe) از طریق سوراخ کردن بیلت که نوعی شمش است، تولید می شود. در این روش یک سمبه وارد یک بیلت که دمای بسیار بالایی دارد می گردد. برای فولادهای کربنی، دما تا 1100 درجه سانتی گراد زیاد می شود و حالت خمیری پیدا می کند که در این صورت لوله بدون درز تولید می شود.

لوله جوش داده شده لب به لب

از دیگر انواع لوله ، لوله جوش داده شده لب به لب (Butt-welded pipe) از طریق تغذیه صفحه فولادی در درون شکل دهنده هایی به صورت دایره های توخالی تولید می شوند. در نهایت نیز دو سر ورق به یکدیگر می رسد و با استفاده از جوشکاری لب به لب، به یکدیگر متصل می گردد. اینگونه لوله جوش داده شده تولید می شود.

لوله اسپیرال

لوله اسپیرال (spiral-welded pipe) ، نمونه دیگری از روش ساخت متداول لوله های فولادی به شمار می رود. در این روش ورق به صورت یک مارپیچ، پیچیده می شود و در نهایت نیز درز اتصال با روش جوشکاری به یکدیگر متصل می گردد.

هر یک از روش های ساخت لوله، دارای مزیت ها و در عین حال محدودیت هایی هستند. بر اساس آئین نامه مرتبط با لوله های پایپینگ انجمن استاندارد آمریکا، ضریب ایمنی برای لوله های جوش داده شده به صورت لب به لب، 85 درصد و برای انواع لوله اسپیرال 60 درصد و برای لوله های بدون درز، 100 درصد می باشد.

لوله اسپیرال

لوله مسی از انواع لوله
لوله های مسی (Copper Pipe)جزو متداول ترین لوله ها در سیستم آب رسانی و تهویه مطبوع به شمار می روند اما نسبت به دیگر انواع لوله ها، قیمت بالاتری دارند.

معمولا لوله های مسی در قطرهای کوچکی ساخته می شوند و با توجه به اینکه زنگ نمی زنند، دارای عمر طولانی هستند. لوله های مسی قادر به انتقال آب داغ و بخار نیز هستند و در دماهای بالا دچار آسیب نمی شوند. ضمن اینکه از شکل پذیری مناسبی نیز برخوردار هستند.

لوله پلاستیکی

لوله های پلاستیکی (Plastic Pipe)یکی از پرکاربرد ترین لوله ها هستند. در تولید این دسته از لوله ها، از انواع پلیمرهای آلی شامل پلی وینیل کلراید (P.V.C)، پلی اتیلن (P.E)، پلی پروپلین (P.P) و … استفاده می گردد.

این دسته از انواع لوله ها، دارای وزن بسیار سبکی هستند، ضمن اینکه نصب و کارایی آن ها نیز آسان است. همینطور از این لوله ها برای انتفال آب استفاده می شود و در برابر رطوبت دچار زنگ زدگی نمی شوند.

از لوله های پلاستیکی برای انتقال مواد خورنده شامل مایعات اسیدی و یا قلیایی نیز استفاده می شود، اما با توجه به اینکه ضریب انبساط بالایی دارند، توانایی حمل مواد داغ را ندارند.

از دیگر مزیت های لوله های پلاستیکی، رسوب گیری پایین آن ها است. چراکه دارای سطح صاف و صیقلی می باشند. همینطور این دسته از لوله ها در برابر جریان الکتریکی نیز مقاومت بالایی دارند و قابل اشتعال نیز می باشند.

لوله پلاستیکی:

لوله آزبست سیمانی از انواع لوله
لوله آزبست سیمانی (Asbestos Cement)ترکیبی از آزبست، سیلیس و سیمان است که تحت فشار متراکم شده است و یه یک ماده همگن و یکنواخت تبدیل شده است. لوله‌ های آزبست سیمانی استحکام بالایی دارند، اما در برابر ضربه و فشار خارجی آسیب می بینند.

درون لوله های آزبست سیمانی صاف است، ضمن اینکه در برار خوردگی مقاومت بالایی دارد، دچار زنگ زدگی هم نمی شود. به همین دلیل از بهترین گزینه ها برای حمل مواد شیمیایی و اسیدی به شمار می رود.

از لوله آزبست سیمانی در سیستم آب و فاضلاب که دارای فشار کاری پایینی است نیز استفاده می شود، اما از معایب استفاده از این دسته از لوله‌ ها در سیستم آب و فاضلاب، رسوب پذیری بالا است.

در حالت کلی انواع لوله‌ های آزبست سیمانی دارای راندمان هیدرولیکی خوبی هستند. ضمن اینکه ارزان و سبک می باشند و کار کردن با آن ها آسان است. این لوله‌ ها در قطرهای 4 تا 36 اینچ ساخته می شوند و قادر به تحمل فشار تا psi 200 نیز هستند. لوله ‌های آزبست سیمانی قابل اتصال به لوله های چدنی نیز می باشند.

لوله بتنی:

لوله بتنی (Concrete Pipe)همانطور که از نامش مشخص است، از بتن ساخته می شود. این لوله در دو نوع ساده و مسلح مورد استفاده قرار می گیرد و معمولا در قطرهای 400 تا 2400 میلی متر مورد استفاده قرار می گیرد. در کشور ایران، لوله های بتنی با قطری کمتری از 600 میلی متر را ساده و بالاتر از 600 میلی متر را به صورت مسلح می سازند. در نوع مسلح از میگرد استفاده شده است.

لوله‌ های بتنی خالص برای فشار کم و لوله ‌های بتنی تقویت شده در فشار بالاتر کارایی دارند. این دسته از انواع لوله‌ ها دارای وزن سنگینی هستند و همین موضوع حمل و نقل آن ها را سخت کرده است. در مقابل دارای هزینه نگهداری پایینی می باشند و از عمر متوسط 35 الی 50 سال برخوردار هستند.

لوله‌ های بتنی جهت حمل فاضلاب و برای فشار کاری پایین کارایی دارند و به هیچ عنوان دچار زنگ زدگی نمی شوند. همینطور لازم به ذکر است که عمر این دسته از لوله ‌ها در برابر مواد خورنده بسیار کم است.

لوله سفالی از انواع لوله ها:

لوله ‌های سفالی (Vitrified Clay)از سفال لعاب دار ساخته می شوند و به همین دلیل مقاومت بالایی در برابر تنش ندارند. از این دسته از لوله ها، جهت تخلیه فاضلاب و عمدتا در خطوط کم فشار استفاده می گردد.

لوله های سفالی دارای عمر طولانی هستند و در برابر خوردگی نیز مقاومت بالایی دارند. ضمن اینکه به دلیل اینکه سطح داخلی آن ها صاف است، از عملکرد هیدرولیکی مناسبی برخوردار می باشند.

وب سایت پترو صنعت دژکاوه به عنوان جامع ترین و تخصصی ترین وب سایت فروش لوله و اتصالات با ارائه انواع شیرآلات در برندهای مختلف همواره در عرصه خرید این تجهیزات به صنعت گران کمک کرده است . خرید و فروش انواع شیر پروانه ای pipe در فروشگاه اینترنتی پترو صنعت دژکاوه ، برای مشاوره فنی و استعلام قیمت با کارشناسان مجموعه در ارتباط باشید.