مخزن سوخت دفنی یک سازه است که برای ذخیره‌سازی و نگهداری ایمن سوخت‌ها استفاده می‌شود. این مخزن‌ها به صورت زیر زمینی ساخته می‌شوند و به‌طور کلی دارای طرح‌های محافظتی و امنیتی قوی هستند. این نوع مخازن سوخت معمولاً برای نگهداری سوخت در محیط‌هایی که فضای کافی برای نصب مخازن سوخت سطحی وجود ندارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
با توجه به اهمیت استراتژیک سوخت‌ها در تولید انرژی، مخازن سوخت دفنی به عنوان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های زیربنایی صنعت انرژی محسوب می‌شوند. این مخازن علاوه بر ایجاد امکان ذخیره‌سازی بزرگی از سوخت‌ها ، به عنوان یک پله پشتیبانی برای تامین پایداری امنیت انرژی در کشورها نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
مخازن سوخت دفنی می‌توانند به صورت تکی یا گروهی نصب شوند و برای نگهداری انواع سوخت‌های مختلف مانند بنزین، دیزل و گازوئیل استفاده می‌شوند. نصب مخازن سوخت دفنی باید به دقت طراحی و اجرا شود تا از بروز خطراتی مانند نشت یا انفجار جلوگیری شود. برای این منظور، استانداردهای ایمنی مشخصی برای نصب و بهره برداری از مخازن سوخت دفنی وجود دارد که باید رعایت شود
۱- استاندارد ASTM D4021: این استاندارد برای طراحی و نصب مخازن سوخت دفنی به کار می‌رود. این استاندارد شامل مواردی مانند نحوه ساخت مخزن، مواد ساختاری، نگهداری، بررسی و بازرسی مخزن و غیره است.
۲- استاندارد API 1615: این استاندارد برای نصب، بهره‌برداری و تعمیرات مخازن سوخت دفنی به کار می‌رود. این استاندارد شامل مواردی مانند نحوه نصب، مکان‌یابی، مواد ساختاری، نگهداری، بازرسی و تعمیرات مخزن و غیره است.
۳- استاندارد NFPA 30: این استاندارد برای طراحی، نصب، بهره‌برداری و آتش‌نشانی در انبارهای سوخت، شامل مخازن سوخت دفنی، به کار می‌رود. این استاندارد شامل مواردی مانند نحوه نصب، مکان‌یابی، مواد ساختاری، نگهداری، بازرسی، آتش‌نشانی و غیره است.
۴- استاندارد EPA 40 CFR 280: این استاندارد برای تعیین الزامات فدرال برای مخازن سوخت دفنی به کار می‌رود. این استاندارد شامل مواردی مانند الزامات زیرزمینی، نصب و بهره‌برداری، بازرسی، تعمیرات و غیره است.
به عنوان یک سازه زیرزمینی، مخزن سوخت دفنی باید طبق استانداردها و مقررات مشخصی طراحی و ساخته شود تا از بروز خطراتی مانند نشت یا انفجار جلوگیری شود. همچنین، باید رعایت شود که مخزن سوخت دفنی در محلی قرار گرفته باشد که به راحتی قابل دسترسی باشد، اما در عین حال از نظر امنیتی مناسب باشد. همچنین باید بازرسی‌های دوره‌ای و منظم برای بررسی وضعیت مخزن سوخت دفنی انجام شود تا هرگونه نشت یا خرابی به سرعت تشخیص داده شود و اقدامات لازم برای رفع مشکلات انجام شود. همچنین، برای افزایش ایمنی مخازن سوخت دفنی، باید از تجهیزاتی مانند سیستم‌های اطفاء حریق، سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق، سیستم‌های انتقال و ذخیره‌سازی سوخت، سیستم‌های تهویه و تهویه مطبوع و غیره استفاده کرد.
مانیتورینگ مخزن سوخت دفنی یک فرایند مهم است که باعث می‌شود تا وضعیت مخزن سوخت دفنی به صورت دائمی و به صورت آنلاین تحت نظر قرار بگیرد. این فرایند شامل استفاده از دستگاه‌هایی مانند سنسورها و دستگاه‌های تشخیصی است که اطلاعات مربوط به مخزن سوخت دفنی را به طور مداوم جمع‌آوری و تحلیل می‌کنند.
با مانیتورینگ مخزن سوخت دفنی، می‌توان به صورت آنلاین و در زمان واقعی، اطلاعاتی مانند میزان سوخت درون مخزن، دمای سوخت، فشار سوخت، سطح سوخت و غیره را دریافت کرد. این اطلاعات می‌تواند به عنوان پایه برای تصمیم‌گیری‌های مربوط به مدیریت سوخت در مخزن سوخت دفنی استفاده شود. همچنین، مانیتورینگ مخزن سوخت دفنی می‌تواند به عنوان یک ابزار بسیار موثر برای پیشگیری از خطرات مرتبط با نشت سوخت به کار رود.
با استفاده از دستگاه‌های مانیتورینگ، می‌توان به صورت سریع و به موقع هرگونه نشت یا خرابی در مخزن سوخت دفنی را تشخیص داد و اقدامات لازم برای رفع مشکلات را انجام داد. در بسیاری از موارد، دستگاه‌های مانیتورینگ به صورت خودکار اطلاعات مربوط به مخزن سوخت دفنی را جمع‌آوری و به یک سیستم مرکزی ارسال می‌کنند.
در این صورت، تحلیل اطلاعات و بررسی وضعیت مخزن سوخت دفنی به صورت خودکار صورت می‌گیرد و در صورت بروز هرگونه مشکل، سیستم به طور خودکار اقدامات لازم را به صورت فوری انجام می‌دهد. با مانیتورینگ مخزن سوخت دفنی، می‌توان به صورت موثری از خطرات مرتبط با سوخت‌های مایع جلوگیری کرد و همچنین در مدیریت سوخت در مخزن سوخت دفنی به صورت بهینه عمل کرد.
برای مانیتورینگ مخزن سوخت دفنی از دستگاه‌های مختلفی استفاده می‌شود که شامل موارد زیر می‌شود:
سنسورها: سنسورها برای جمع‌آوری اطلاعاتی مانند دما، فشار، سطح، حجم و غیره در مخزن سوخت دفنی استفاده می‌شوند. این سنسورها معمولاً به صورت آنلاین و در زمان واقعی، اطلاعات مربوط به مخزن سوخت دفنی را جمع‌آوری و به سیستم مرکزی ارسال می‌کنند.
دستگاه‌های تشخیصی: دستگاه‌های تشخیصی معمولاً برای تشخیص نشت یا خرابی در مخزن سوخت دفنی استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها به طور خودکار اطلاعات مربوط به وضعیت مخزن سوخت دفنی را جمع‌آوری کرده و در صورت بروز هرگونه مشکل، به سیستم مرکزی اعلام می‌کنند.
دستگاه‌های اندازه‌گیری جریان: این دستگاه‌ها برای اندازه‌گیری جریان سوخت درون مخزن سوخت دفنی استفاده می‌شوند. این اطلاعات می‌تواند به عنوان پایه برای تصمیم‌گیری‌های مربوط به مدیریت سوخت در مخزن سوخت دفنی استفاده شود.
دستگاه‌های اعلام و اطفاء حریق: این دستگاه‌ها برای تشخیص و پیشگیری از خطرات مرتبط با حریق در مخزن سوخت دفنی استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها به صورت خودکار به سیستم مرکزی اعلام می‌کنند که چه اقداماتی برای اطفاء حریق باید انجام شود.
دستگاه‌های تهویه و تهویه مطبوع: این دستگاه‌ها برای تأمین تهویه و تهویه مطبوع درون مخزن سوخت دفنی استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها به منظور حفظ شرایط بهینه درون مخزن سوخت دفنی و جلوگیری از خطرات مرتبط با تغییرات دما و رطوبت درون مخزن سوخت دفنی استفاده می‌شوند.
مخزن سوخت دفنی معمولاً از یک تانک سوخت، پوشش بیرونی، پوشش داخلی، سیستم بستریابی، لوله ها و مواد عایق تشکیل شده است .
۱- تانک سوخت: تانک سوخت معمولاً از فولاد کربنی، فولاد ضدزنگ، یا آلومینیوم ساخته می‌شود. برخی از تانک‌های سوخت دفنی همچنین می‌توانند از پلی‌اتیلن، پلی‌استر، پلی‌وینیل کلراید، فیبرگلاس، و غیره ساخته شوند.
۲- پوشش بیرونی: پوشش بیرونی مخازن سوخت دفنی معمولاً از بتن، فولاد، فیبرگلاس، یا پلاستیک ساخته می‌شود.
۳- پوشش داخلی: پوشش داخلی مخازن سوخت دفنی ممکن است از پلی‌اتیلن، پلی‌استر، پلی‌وینیل کلراید، رزین‌های اپوکسی، و غیره ساخته شود.
۴- سیستم بستریابی: سیستم بستریابی مخازن سوخت دفنی معمولاً از بتن، شن و ماسه، یا گرانول‌های پلی‌اتیلن ساخته می‌شود.
۵- لوله‌ها: لوله‌های استفاده شده برای پمپاژ سوخت به مخزن سوخت دفنی معمولاً از فولاد ضدزنگ، پلی‌اتیلن، یا پلاستیک ساخته می‌شوند.
۶- مواد عایق: برای جلوگیری از نشت سوخت، مواد عایق مانند فوم پلی‌یورتان، پلی‌اتیلن، یا آسفالت استفاده می‌شود.
مخزن سوخت دفنی علاوه بر این که در برابر خطرات مرتبط با سوخت‌های مایع مانند نشت و انفجار محافظت می‌کنند، از نظر اقتصادی نیز بسیار مفید هستند. با داشتن یک مخزن سوخت دفنی، می‌توان از خرید و حمل و نقل مکرر سوخت جلوگیری کرد و در نتیجه هزینه‌ها و زمان مرتبط با آن را کاهش داد. همچنین، با داشتن یک مخزن سوخت دفنی، می‌توان از مشکلات مرتبط با تامین سوخت در صورت اضطرار و بحرانی شدن وضعیت مالی و اقتصادی کشور جلوگیری کرد.
در نتیجه، مخزن سوخت دفنی یک سازه مهم است که برای نگهداری سوخت هسته ای به کار می‌رود. این مخزن‌ها باید به گونه ای طراحی شوند که بتوانند سوخت‌های هسته‌ای را در برابر خطرات مختلفی از جمله حریق، نشت سوخت و زلزله محافظت کنند.
علاوه بر این، برای مانیتورینگ مخزن سوخت دفنی از دستگاه‌های مختلفی استفاده می‌شود که شامل سنسورها، دستگاه‌های تشخیصی، دستگاه‌های اندازه‌گیری جریان، دستگاه‌های اعلام و اطفاء حریق و دستگاه‌های تهویه و تهویه مطبوع است. برای حفظ شرایط بهینه درون مخزن سوخت دفنی، باید به دقت شرایط تهویه، دما و رطوبت درون مخزن را حفظ کرد. همچنین، مدیریت سوخت درون مخزن نیز بسیار مهم است و باید به دقت کنترل شود.
تماس با کارشناسان ما
ساسان شمس
امیرحسین شمس
امیر مسعود دباغی
حدیث باقری
مارال مرادی
مهدی نگین دار