شیر کشویی زبانه لاستیکی یک نوع شیر کنترل جریان آب است که برای کنترل و قطع جریان آب در سیستم های لوله کشی استفاده می‌شود. در این نوع شیر، زبانه ای از مواد لاستیکی مانند نئوپرن، سیلیکون یا فلوروسیلیکون بین دیسک و بدنه شیر قرار می‌گیرد. عملکرد شیر کشویی زبانه لاستیکی بر اساس جابجایی زبانه است، به این صورت که وقتی شیر بسته است، زبانه لاستیکی فشرده می شود و مسیر جریان آب را مسدود می کند که باعث قطع جریان آب می‌شود و زمانی که شیر باز است، زبانه به وضعیت اولیه خود بازمی گردد و جریان آب مجددا بر قرار می شود.
مکانیزم طراحی و عملکرد شیر کشویی زبانه لاستیکی
شیرهای کشویی زبانه لاستیکی، یک نوع شیر دروازه‌ای هستند که در سیستم‌های گیت‌های قابل جابجایی خطی یا دورانی استفاده می شوند. این شیر به دو دسته محور متحرک و محور ثابت تقسیم می شود.
محور متحرک:
نوع محور متحرک، در این نوع شیر از پوسته های بزرگی تشکیل شده که درون آن ها محیطی شبیه به ریل برای جابه‌جایی گیت کشویی قرار دارد. گیت کشویی از طریق یک ساختار مارپیچی به شیر متصل شده است. با چرخش محور استم، گیت کشویی بر روی ساختار مارپیچی حرکت می‌کند. وقتی فلکه شیر در جهت خلاف عقربه های ساعت کار کند، گیت کشویی بر روی مارپیچ استم به بالا حرکت می کند و مسیر عبور جریان سیال را باز می کند. اما در صورتی که استم در جهت عقربه های ساعت چرخیده شود، گیت کشویی به پایین حرکت کرده و مسیر عبور سیال را می بندد.
محور ثابت:
در نوع محور ثابت، با چرخاندن فلکه و جابجایی دیسک، موقعیت محور تغییر نمی کند. در واقع این نوع به دلیل اینکه محور فلکه خارج از بدنه نیست ، کمترین آسیب را می بیند. با این حال، باید توجه داشت که به دلیل تماس با جریان آب، شیر در معرض خوردگی قرار می‌گیرد. در نتیجه، لازم است از جنس مقاومی برای ساختار شیر استفاده شود و با رعایت نگهداری و تعمیرات منظم، خوردگی و زنگ زدگی آن را کاهش داد.
شیرهای کشویی زبانه لاستیکی را با استفاده از موادی مانند برنج، چدن، فولاد و استیل ضد زنگ می سازند، اما شیرهای کشویی چدنی معمول ترین نوع هستند و به دو دسته چدن خاکستری و چدن داکتیل تقسیم می‌شوند.
کاربرد شیر کشویی زبانه لاستیکی
شیر کشویی زبانه لاستیکی در موارد مختلف برای قطع و وصل سیالات روان با دمای کم استفاده می شود. این موارد عبارتند از:
- فاضلاب: در سیستم های فاضلاب شهری و صنعتی، شیرهای کشویی زبانه لاستیکی به منظور جلوگیری از نشتی و عبور درست فاضلاب استفاده می شوند.
- روغن ها: در صنایع نفت و گاز و صنایع دیگری که با روغن ها سروکار دارند، شیرهای کشویی زبانه لاستیکی برای قطع و وصل سیالات روغنی به کار می روند.
- هوای فشرده و گازهای خنثی: شیرهای کشویی زبانه لاستیکی در صنایعی که با هوای فشرده و گازهای خنثی سروکار دارند، مورد استفاده قرار می گیرند. این شیرها از نشتی جلوگیری کرده و جریان سیال را کنترل می کنند.
از این شیر فقط برای قطع و وصل عبور جریانات استفاده کنید.
ویژگی های شیر کشویی زبانه لاستیکی
شیر کشویی زبانه لاستیکی ویژگی هایی دارد که در ادامه به آن اشاره کردیم.
- کارایی در قطع و وصل کامل جریان با هماهنگی و سازگاری کامل با سیال
- قابل طراحی با گیت های بزرگ، این ویژگی به کاربر امکان می دهد تا دبی جریان سیال در خطوط بزرگ را به طور دقیق کنترل کند و تنظیمات مورد نیاز را انجام دهد.
- قابل استفاده برای آب بند کردن سیالات گازی و دو فاز
- ساقه آن به شکل هرزگرد طراحی شده است. این طراحی باعث می شود که در هنگام باز و بسته شدن شیر، حرکت خطی به سمت بالا و پایین ایجاد نشود. این ویژگی باعث استحکام و دقت بیشتر در عملکرد شیر می شود.
- شیر کشویی زبانه لاستیکی، توانایی آب بندی مناسب و یکسان، حین عبور سیالات رسوب دار از هر دو طرف را دارد. به طور دقیق تر، در هنگام بسته شدن شیر، اطمینان حاصل می‌شود که آب بندی به طور کامل و یکنواخت از هر دو جهت انجام شده است. این ویژگی از نشتی یا نفوذ سیال جلوگیری می‌کند و اطمینان می دهد که جریان سیال به طور کامل قطع شده است.
مزایای شیر کشویی زبانه لاستیکی
شیر کشویی زبانه لاستیکی دارای مزایایی است که در ادامه چند مورد آن آمده است.
- یکی از نقاط قوت شیر کشویی زبانه لاستیکی این است که برای نصب آن، جهت جریان سیال اهمیتی ندارد. به این معنی که می توان آن را در هر جهتی که سیال جریان دارد نصب کرد.
- یکی از مزایای قابل توجه شیر کشویی زبانه لاستیکی، کاهش نسبتا کم افت فشار در هنگام نصب آن است. به این معنی است که در زمان باز و بسته شدن شیر، افت فشار ایجاد شده بسیار کمتر است. این ویژگی موجب کاهش انرژی اضافی و بهبود کارایی سیستم می شود.
- نصب شیر کشویی زبانه لاستیکی به جهت جریان سیال بستگی نداشته و می تواند در هر دو جهت نصب شود. این ویژگی موجب آسانی و انعطاف پذیری در نصب شیر در سیستم های مختلف می‌شود.
معایب شیر کشویی زبانه لاستیکی
- شیر کشویی زبانه لاستیکی قابلیت باز و بسته شدن با سرعت زیاد را ندارد
- این شیر برای تنظیم جریان مناسب نیست
- در حالت نیمه باز دچار لرزش می شود
- شیر کشویی زبانه لاستیکی دارای محدودیت فشار است و نمی‌تواند با فشارهای بسیار بالا کار کند
- یکی از معایب استفاده از شیر کشویی زبانه لاستیکی، محدودیت دما است
اجزای شیر کشویی زبانه لاستیکی
- بدنه: بدنه معمولا از جنس چدن، فولاد، استیل ضد زنگ وبرنج ساخته می شود
- ساقه: ساقه، محور جابجایی دیسک کشویی است که به شکل مارپیچی طراحی شده است
- دستگیره: ابزار کنترل گیت برای تنظیم دبی است
- دیسک: گیت کشویی است
- سیت: محل نشیمنگاه دیسک است
واشر پلاستیکی: در محیط اطراف دیسک نصب می شود
مشخصات فنی شیر کشویی زبانه لاستیکی
مشخصات فنی این نوع شیر عبارتند از:
- جنس زبانه: زبانه شیر کشویی از جنس لاستیک ساخته می‌شود. لاستیک مورد استفاده معمولاً نئوپرن، سیلیکون و اپی دی ام است که برای دوام و مقاومت در برابر سیالات مختلف انتخاب می شود.
- دمای کاری: شیرهای کشویی زبانه لاستیکی معمولاً قابلیت کار در دما های متنوعی دارند اما قابلیت عبور سایلات خیلی داغ رو ندارد. با توجه به جنس زبانه و ساختار داخلی شیر، ممکن است بتوانند در دماهای پایین تا متوسط عمل کنند.
- سایز و اندازه: شیرهای کشویی زبانه لاستیکی در اندازه ها و سایزهای مختلفی در دسترس هستند. معمولا در سایز های 2 الی 16 اینچ طراحی می شوند.
- محدوده فشار قابل تحمل: شیرهای کشویی زبانه لاستیکی، در دسته بندی شیرهای پرفشار قرار می گیرند و می توانند با فشارهای بالا جریان سیال را کنترل کنند. این شیرها با طراحی های مناسب، محدوده های مختلفی از فشار سیال را پوشش می‌دهند. این محدوده ها با واحد بار (bar) مشخص می‌شوند. مهم است بدانید که محدوده فشار قابل تحمل شیرهای کشویی زبانه لاستیکی معمولاً بر اساس استانداردها و نیازهای مشتریان تعیین می‌شود. این استانداردها و مشخصات فنی در انتخاب و استفاده از شیرهای مناسب برای سیستم‌های خاص بسیار مهم هستند.
نگهداری و تعمیرات شیر کشویی زبانه لاستیکی
شیر کشویی زبانه لاستیکی نیاز به نگهداری و تعمیرات دارد که در ادامه مقاله به آن می پردازیم.
- بررسی دوره ای: برای حفظ کارایی و عملکرد صحیح شیرهای کشویی زبانه لاستیکی، باید بررسی های دوره ای انجام شود. این بررسی ها می توانند شامل بررسی ترک خوردگی یا آسیب های دیگر در زبانه، بررسی نشتی های ممکن در سیستم و بررسی وضعیت عمومی شیر باشد.
- تمیز کردن: شیر کشویی زبانه لاستیکی باید به طور منظم تمیز شود تا از رسوبات، ذرات جامد و آلودگی های دیگر پاک شود. برای تمیز کردن شیر، می توان از مواد شوینده ملایم استفاده کرده و سپس آن را به طور کامل خشک کرد.
- تعویض زبانه: زبانه لاستیکی شیر کشویی در طول زمان ممکن است خراب شود یا کارایی آن کاهش یابد. در این صورت، باید زبانه لاستیکی تعویض شود. تعویض زبانه بهتر است توسط تکنسین‌های ماهر و با استفاده از قطعات اصلی و قابل اعتماد انجام شود.
کلام آخر
شیر کشویی زبانه لاستیکی، یکی از اجزای مهم و عملکردی در سیستم‌های صنعتی و خانگی هستند. این نوع از شیرآلات صنعتی به عنوان مکانیزمی برای کنترل جریان مایعات یا گازها در لوله ها استفاده می‌شوند. زبانه های لاستیکی در شیرهای کشویی، از مواد با کیفیت بالا ساخته می‌شوند که در برابر خوردگی، سایش و فشار مقاومت دارند. این طراحی منحصر به فرد باعث می شود که شیرهای کشویی زبانه لاستیکی بسیار قابل اعتماد و پایدار باشند. همچنین، زبانه های لاستیکی از طریق خاصیت انعطاف پذیری، به سهولت باز و بسته شده و در صورت نیاز به تعمیرات یا تعویض، قطعات جدید را به راحتی جایگزین می‌کنند. با استفاده از شیر کشویی زبانه لاستیکی، می‌توان به طور دقیق جریان مایعات را کنترل کرد و به صورت مداوم یا گام به گام، جریان را باز و بسته کرد. این شیرها در صنایع مختلفی مانند صنعت نفت و گاز، صنعت شیمیایی، پزشکی و حتی در خانه ها استفاده می شوند.دریافت مشاوره از کارشناسان متخصص پترو صنعت دژکاوه
