برای بررسی تفاوت های گلوب ولو و گیت ولو ، بهتر است که ابتدا به صورت خلاصه به ویژگی های هر یک از آنها نگاهی بیندازیم. این دو نوع شیر، از جمله شیرهای پرکاربرد در مصارف صنعتی و خانگی هستند، اما با وجود شباهت ظاهری، عملکرد های متفاوتی دارند. در این مقاله به بررسی تفاوت های گلوب ولو و گیت ولو می پردازیم.
گلوب ولو یا شیر کروی چیست
گلوب ولو یا شیر کروی یک نوع ولو (شیر) است که برای کنترل جریان سیالات در سیستم های لوله کشی و صنعتی استفاده می شود. این نوع ولو به دلیل طراحی و ساختار خاص خود، برای کنترل دبی و ایجاد مقدار مشخصی از جریان سیال به کار می رود. نام “گلوب” از شکل عمومی این ولو به عنوان یک برجستگی در بخش وسطی آن برمی آید.
ساختار و عملکرد گلوب ولو به شکل زیر است:
ساختار گلوب ولو:
- . بدنه (Body): بدنه گلوب ولو از جنس فلزی یا فولادی ساخته می شود و جریان سیال را درون خود جای داده است.
- دیسک (Disc): دیسک کروی در داخل بدنه قرار دارد و با چرخش به وسیله دستگاه تنظیمی یا دسته کنترلی، جریان سیال را تنظیم می کند.
- محفظه وسطی (Plug or Plug Seat): محفظه ای در وسط بدنه به نام گلوه (Globe) قرار دارد. دیسک کروی به وسیله شاخه درون این محفظه می چرخد.
- شاخه (Stem): شاخه به دیسک متصل است و با چرخش آن، دیسک درون محفظه گلوه جابجا می شود. این دستگاه به طور معمول با یک دسته برای کنترل ساده تر تجهیز می شود.
- پیچها و مهرهها : برای اتصال اجزاء بدنه و شاخه به هم، از پیچ ها و مهره ها استفاده می شود.
- پکینگ ها: برای جلوگیری از نشتی اطراف شاخه، از پکینگ ها استفاده می شود. این اجزاء کمک می کنند تا جریان سیال به داخل و بیرون شیر منظم شود.
عملکرد گلوب ولو:
عملکرد گلوب ولو به این صورت است که با چرخش دیسک کروی در محفظه گلوه، جریان سیال را تنظیم می کند. وقتی دیسک به طور مخروطی به محفظه نزدیک می شود، مقدار جریان کاهش می یابد و در زمان باز شدن دیسک از محفظه، جریان افزایش می یابد. شاخه به دیسک وصل است و از طریق دسته کنترلی یا شاخه دیگر توسط عملکرد اپراتور یا خودکار تنظیم می شود.
در نهایت، گلوب ولو به عنوان یک ولو کنترلی عمل می کند و امکان تنظیم دقیق دبی و جریان سیال را در سیستم های مختلف فراهم می کند.
ویژگی ها و کاربرد های اصلی گلوب ولو عبارتند از:
- . کنترل دبی: گلوب ولو به ویژه برای کنترل دبی سیالات مناسب است. با چرخش دیسک کروی به مقدار مورد نظر، می توان مقدار دقیقی از جریان سیال را ایجاد کرد.
- قابلیت تنظیم مقدار جریان: با چرخش شاخه، مقدار جریان سیال قابل تنظیم است.
- کنترل خطی: به دلیل ویژگی خطی گلوب ولو، می تواند کنترل دقیق تری بر روی جریان سیال ایجاد کند.
- مناسب برای کاربرد های پرفشار: گلوب ولو به دلیل ساختاری که دارد و جریان سیال را به شکل مخروطی تنظیم می کند، در کاربرد های با فشار بالا نیز عملکرد مطلوب دارد.
- نیاز به فضای کمتر برای نصب: به دلیل ساختار کم حجم گلوب ولو، برای نصب در فضا های محدود نیز مناسب است.
- ساختار ساده و پایدار: به دلیل ساختار ساده و کمبود قطعات متحرک، این نوع ولو از نظر پایداری و عمر مفید عالی است.
کاربردهای آن:
این نوع ولو در صنایع مختلف مانند نفت و گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب، برق، صنعتی و سایر حوزهها برای کنترل جریان سیالات و تنظیم دبی به کار میرود.
به طور خلاصه، گلوب ولو با ساختار دیسک کروی و قابلیت تنظیم دبی، به عنوان یک وسیله کنترلی در سیستم های لوله کشی و صنعتی استفاده میشود.
گیت ولو یا شیر دروازه ای چیست
گیت ولو نوعی ولو است که برای کنترل جریان سیال در سیستم های لوله کشی و صنعتی استفاده می شود در واقع برای جدا کردن و وصل کردن سیالات طراحی شده اند. این نوع ولو به دلیل طراحی خاص و قابلیت بسته شدن کامل جریان سیال، برای کاربرد هایی که نیاز به انقطاع جریان دارند، بسیار مناسب است. نام “دروازهای” به دلیل شباهت شکل دیسک با دروازه اشاره دارد.
ساختار و عملکرد گیت ولو به شکل زیر است:
ساختار گیت ولو:
ساختار گیت ولو به شکل زیر است:
- بدنه (Body): بدنه گیت ولو از جنس فلزی یا فولادی ساخته می شود و جریان سیال را درون خود جای داده است.
- دیسک (Disc): دیسک به شکل مسطح و بزرگ در داخل بدنه و بین جریان سیال قرار دارد. با حرکت دیسک به داخل و خارج بدنه، جریان سیال قطع یا باز می شود.
- محفظه جریان: محفظه جریان سیال در داخل بدنه شیر و در اطراف دیسک وجود دارد. این محفظه به عنوان مسیر جریان سیال در زمان باز و بسته بودن دیسک عمل می کند.
- شاخه (Stem): شاخه به دیسک متصل است و با حرکت این دستگاه، دیسک به داخل و خارج محفظه جریان حرکت می کند.
- پیچها و مهرهها: برای اتصال اجزاء بدنه، دیسک و شاخه به هم، از پیچ ها و مهره ها استفاده می شود.
- دسته (Handle): برای حرکت شاخه و باز و بسته کردن دیسک، یک دسته کنترلی به شاخه تعبیه شده.
- پکینگ: به منظور کنترل نشتی در اطراف شاخه، از پکینگ ها استفاده می شود.
- سوراخ تخلیه (Drain Hole): در بعضی مدل ها، سوراخ تخلیه برای تخلیه فشار قبل از تعمیر یا تغییرات در جریان سیال وجود دارد.
- بلوک (Bonnet): برای محافظت از شاخه و پکینگ ها، بلوک به بدنه اضافه می شود.
عملکرد گیت ولو:
عملکرد گیت ولو یا شیر دروازه ای به شکلی است که باز و بسته کردن جریان سیال در سیستم های لوله کشی و صنعتی را تنظیم می کند. این عملکرد با حرکت دیسک مسطح دروازه ای داخل محفظه جریان تحقق می یابد. در زمانی که دیسک به داخل محفظه حرکت می کند، جریان سیال توسط آن مسدود می شود و در زمان باز شدن دیسک از محفظه، جریان سیال مجددا ادامه پیدا میکند.
ویژگی ها و کاربرد های اصلی گیت ولو عبارتند از:
- کنترل دبی: در مقایسه با ولوهای دیگر مانند گلوب ولو، شیر دروازه ای برای کنترل دقیق دبی مناسب نیست و معمولا به منظور ایجاد انقطاع یا باز شدن کامل جریان سیال استفاده میشود.
- انقطاع کامل جریان: یکی از ویژگی های برجسته گیت ولو، قابلیت انقطاع کامل جریان سیال در حالت بسته بودن است. این ویژگی مناسب برای کاربرد هایی است که نیاز به قطع کامل جریان دارند، مانند تعمیرات یا ایجاد انقطاع در سیستم.
- ساختار ساده و قوی: گیت ولو دارای ساختار ساده ای است که از تعداد کمی قطعات متحرک تشکیل شده است. این ویژگی باعث می شود که شیر دروازه ای با پایداری بالا و عمر مفید طولانی عرضه شود.
- بازدید و تعمیر آسان: با بسته شدن کامل دیسک به داخل محفظه جریان، امکان بازدید، تعمیر و تغییرات در سیستم بدون نیاز به انقطاع کل سیستم، ایجاد می شود.
- قابلیت تنظیم مقدار جریان: اگرچه به صورت خودکار قابل کنترل دقیق دبی نیست، اما با تغییر میزان باز و بسته شدن دیسک، می توان مقداری از جریان سیال را تنظیم کرد.
- مناسب برای فشارهای مختلف: گیت ولو به دلیل ساختار قوی و انقطاع کامل جریان، در کاربرد هایی با فشارهای مختلف کارایی دارد.
- عدم خرابی در مکانیسم تنظیم: در حالت بسته بودن، دیسک به طور کامل به داخل محفظه جریان قرار می گیرد و از ارتباط مستقیم با سیال جلوگیری می کند که باعث می شود مکانیسم تنظیمی دچار خرابی نشود.
- مقاومت در برابر ضربه: به دلیل ساختار محکم، گیت ولو در مقابل ضربات و شوک در سیستم های صنعتی مقاوم است.
کاربرد های آن:
گیت ولو در صنایع مختلفی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب، صنعتی و … به عنوان وسیله ای برای ایجاد انقطاع کامل در جریان سیالات استفاده می شود.
تفاوت های گلوب ولو و گیت ولو
گلوب ولو و گیت ولو دو نوع ولو با ویژگی ها و کاربرد های مختلف هستند. در زیر تفاوت های اصلی بین این دو نوع ولو را بررسی میکنیم.
- ساختار:
یکی از اصلی ترین و مهم ترین تفاوت های گلوب ولو و گیت ولو ساختار آن ها است. ساختار گلوب ولو پیچیده تر از گیت ولو است. گلوب ولو دارای دیسک کروی است که با چرخش به داخل محفظه جریان، جریان سیال را متوقف می کند. در صورتی که گیت ولو دارای دیسک مسطح و بزرگی است که با حرکت به داخل محفظه جریان، جریان سیال را قطع می کند.
- کنترل دبی:
یکی دیگر از تفاوت های گلوب ولو و گیت ولو کنترل دبی آن ها است. گلوب ولو به دلیل ساختار دیسک کروی، قابلیت تنظیم دبی را دارد و معمولا برای کنترل دقیق جریان سیالات استفاده می شود. در حالی که گیت ولو قابلیت تنظیم دقیق دبی را ندارد و به عنوان یک ولو انقطاعی و برای قطع کامل جریان سیالات استفاده می شود.
- کاربرد:
از دیگر تفاوت های گلوب ولو و گیت ولو کاربرد آن ها است. گلوب ولو بیشتر برای کنترل دبی و جریان سیالات در مواردی مانند تنظیم دبی، کنترل حرارتی و … استفاده می شود اما گیت ولو برای کاربرد هایی که نیاز به انقطاع کامل جریان دارند، مانند تعمیرات، تغییرات در سیستم و… به خصوص در جریان های کثیف و با ذرات جامد مناسب است. همچنین گیت ولو در جاهایی که افت فشار کم، اهمیت دارد نیز مناسب است.
- عملکرد:
دیگر تفاوت های گلوب ولو و گیت ولو عملکرد آن ها است. گلوب ولو با چرخش دیسک کروی ، میزان باز و بسته شدن جریان را تنظیم می کند و قادر به تغییر جهت جریان و سرعت آن است. درحالی که گیت ولو با حرکت دیسک مسطح به داخل محفظه جریان، جریان سیال را قطع یا باز می کند.
- شکل و ظاهر:
از دیگر تفاوت های گلوب ولو و گیت ولو شکل ظاهری آن است. شکل ظاهری گلوب ولو معمولا دیسک کروی و شاخه با دسته کنترلی است و شکل ظاهری گیت ولو، دیسک مسطح بزرگ و شاخه با دسته کنترلی است.
- قیمت:
گیت ولو به دلیل ساختار ساده ای که دارد ارزان قیمت تر از گلوب ولو است.
نوع ولو | گیت ولو | گلوب ولو |
ساختار | ساده | پیچیده |
کنترل دبی | ندارد | دارد |
کاربرد | انقطاع کامل جریان | کنترل جریان |
عملکرد دیسک | عمودی | عمودی |
ظاهر | دیسک مسطح | دیسک کروی |
قیمت | ارزان تر | گران تر |
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم، گلوب ولو و گیت ولو را از نظر کاربرد، ویژگی و ساختار بررسی کنیم و در نهایت به بررسی تفاوت های گلوب ولو و گیت ولو اشاره کردیم. این دو نوع ولو علاوه بر ظاهر متفاوت، عملکرد و کارکرد متفاوتی هم دارند که در این مقاله راجب آن توضیح دادیم.