در یک جایگاه سوخت، تجهیزات مکانیکی شامل انواع دستگاه هایی است که توسط منبع انرژی حرکت داده می شوند و وظیفه انتقال و پخش سوخت را بر عهده دارند. یکی از این تجهیزات مهم، سیستم هیدرولیک است که با استفاده از یک پمپ هیدرولیکی، سوخت را از مخزن ذخیره سوخت به باک خودروها منتقل می کند. این سیستم هیدرولیک از مخزن ذخیره سوخت شروع شده و تا نازل سوخت ادامه پیدا می کند. علاوه بر سیستم هیدرولیک، تجهیزات مکانیکی دیگری نیز در جایگاه سوخت مورد استفاده قرار می گیرند. این تجهیزات می توانند در حوزه ایمنی و حفاظتی فعالیت کنند. به عنوان مثال، تجهیزاتی مانند پمپ ها، لوله ها، شیرآلات و اتصالات، پیمانه گر و پالسر و نازل سوخت در جایگاه سوخت وجود دارند. این اجزا به طور کلی اعضای تجهیزات مکانیکی یک جایگاه سوخت را تشکیل می دهند. این تجهیزات مکانیکی به طور کلی برای مدیریت سوخت ها در جایگاه های سوخت استفاده می شوند و بر اساس نیازهای مختلف و مقررات محلی ممکن است تغییر کنند. در این مقاله به معرفی تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت، دیسپنسر و مخازن می پردازیم.
بررسی تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت
تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت از اجزاء مختلفی تشکیل شده اند که هر یک وظیفه خاصی در فرآیند ذخیره سازی، انتقال، پمپاژ و کنترل سوخت ها دارند. در زیر به برخی از اجزاء اساسی این تجهیزات اشاره کرده ایم.
1. مخازن ذخیره سازی: یکی از تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت، مخازن ذخیره سازی هستند. این اجزاء به عنوان محل ذخیره سازی سوخت های مایع مانند بنزین، دیزل و گازوئیل عمل می کنند. آن ها از جنس فولاد ضد زنگ با ضخامت مخصوصی ساخته می شوند تا از نشت سوخت جلوگیری کنند.
2. پمپ ها: یکی دیگر از تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت پمپ ها هستند که برای انتقال سوخت از مخازن ذخیره سازی به مقصد نهایی مانند خودروها یا مخازن سوخت در ایستگاه های سرویس خودرو استفاده می شوند. آن ها دارای موتورهای برقی یا دیگر منابع انرژی هستند که سوخت را به سمت جلو پمپ می کنند.
3. لوله کشی و شیرآلات: لوله کشی ها و شیرآلات برای جابجایی و کنترل جریان سوخت به وسایل نقلیه یا سیستم های دیگر مورد استفاده قرار می گیرند. این اجزاء از جنس مقاوم در برابر سوخت و فشار ساخته می شوند.
4. سیستم های اندازه گیری و کنترل: یکی از تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت سیستم های اندازه گیری است. حسگرها و تجهیزات اندازه گیری در سراسر تجهیزات مکانیکی نصب می شوند تا پارامترهای مهم مانند حجم سوخت، فشار، دما و سطح سیالات را نظارت کنند. اطلاعات این سیستم ها به سیستم های کنترل مناسب منتقل می شود تا عملیات بهینه تری انجام شود.
5. پمپ های پایانه: این پمپ ها در ایستگاه‌های سرویس خودرو برای عملیات سرویس خودروها استفاده می شوند. آن ها برای انتقال سوخت از مخازن سوخت به خودروها و تانکرهای حمل سوخت به کار می روند.
6. دیسپنسر: یکی دیگر از تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت، دیسپنسر است که برای سوخت گیری خودرو ها نیز استفاده می شود.
7. تجهیزات ایمنی: تجهیزات ایمنی مانند آتش نشانی، آژیرها، دستگاه های اطفاء حریق و سیستم های اطلاع رسانی در صورت وقوع حوادث ناگوار نصب می شوند تا از ایمنی جایگاه سوخت و افراد حاضر در آن محافظت شود.
بررسی اجزا دیسپنسر
دیسپنسر یکی از تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت است که، علاوه بر نظارت بر هزینه ها، برای سوخت گیری خودرو ها نیز استفاده می شود. دیسپنسر جزء یک سیستم بزرگتر است که عملکرد یک جایگاه سوخت را تعیین می کند. با این حال، این بخش از سیستم بیشتر از سایر بخش ها در دید عمومی قرار دارد. بنابراین، علاوه بر کیفیت بالا و عملکرد صحیح، دیسپنسر باید دارای ایمنی بالا باشد و همچنین کار با آن باید ساده باشد و بتواند نیازهای مشتری را به طور کامل برطرف کند.
عملکرد دیسپنسر
دیسپنسر در جایگاه سوخت وظیفه انتقال سوخت از مخزن زیرزمینی به دیسپنسر را دارد و سپس از طریق نازل سوخت به خودروها منتقل می شود. با توجه به این وظیفه، دیسپنسر باید از قسمت های مختلف تشکیل شده باشد. به طور خلاصه، عملکرد یک دیسپنسر سوخت عبارت است از:
- جذب سوخت از مخزن جایگاه (در برخی مدل ها): دیسپنسر قادر است سوخت را مستقیما از مخزن زیرزمینی جایگاه جذب کند.
- محاسبه مقدار سوخت: دیسپنسر قادر است مقدار سوخت مورد نیاز را محاسبه کند.
- انتقال سوخت به باک خودرو ها: دیسپنسر باید سوخت را به داخل باک خودروها منتقل کند تا آن ها را پر کند.
- نمایش قیمت و مقدار سوخت: دیسپنسر باید قیمت و مقدار سوخت را به مشتری نشان دهد تا او بتواند پرداخت را به درستی انجام دهد.
برای انجام این فرآیند، دیسپنسر نیاز به تجهیزاتی از قبیل پمپ، شیرآلات، پیمانه گر، شلنگ و نازل سوخت دارد.
اجزاء دیسپنسر
– نازل: نازل دیسپنسر یکی از تجهیزات اصلی در دیسپنسر سوخت است که برای منتقل کردن سوخت از دیسپنسر به باک خودروها استفاده می شود. نازل دیسپنسر دارای ساختاری خاص است که شامل لوله های مختلف برای سوخت و هوا، سوئیچ ها و مکانیزم های کنترلی می باشد. وظیفه اصلی نازل دیسپنسر، ایجاد جریان مناسب سوخت به باک خودرو و همچنین کنترل میزان جریان سوخت است. نازل با سه تابع کنترلی پایه کار می کند:
- کنترل سوخت
- جلوگیری از پر شدن بیس از حد مخزن سوخت
- جلوگیری از تخلیه شدن شلنگ سوخت بعد از تکمیل سوخت گیری
– پیمانه گر(meter):
پیمانه گر های استفاده شده در دیسپنسرها به طور معمول نوعی پیستون و سیلندر، با جابجایی مثبت هستند و فضای جاروب شده هر سیلندر برابر با ۱۲۵ سی سی است. بنابراین، عبور یک لیتر فرآورده از داخل پیمانه گر باعث دو بار چرخش شفت مرکزی پیمانه گر متصل به پالسر می شود. حداکثر خطای مجاز برای پیمانه گر ۳۰ سی سی در هر ۲۰ لیتر پیمانه است.
– شیر ایمنی:
این شیر یکی از شیرهای مورد استفاده در جایگاه های سوخت است که در زیر دیسپنسرها و روی لوله ورودی نصب می شود. ساختار این شیر به گونه ای طراحی شده است که در صورت برخورد شدید با دیسپنسر، از محل تعیین شده می شکند و مسیر عبور فرآورده را به طور کامل قطع می کند. این ویژگی باعث می شود از ریختن فرآورده در محیط جایگاه جلوگیری شود.
– پردازشگر:
هر بار که میل لنگ پیمانه گر یک دور کامل می زند، مقدار دقیقی از سوخت توسط پیمانه گر اندازه گیری می شود. مقداری که هر پیمانه گر در یک دور اندازه می گیرد، بسته به تولید کننده و نوع پیمانه گر متفاوت است. برای اطمینان از صحیح بودن اندازه گیری، پردازشگر، بی تفاوت به اینکه آیا از نوع الکترونیکی با پالس کار می کند یا مکانیکی با اتصال یونیورسال به پیمانه گر است، باید با پیمانه گر هماهنگ باشد.
– توتالایزر:
توتالایزر یک دستگاه است که در سه نوع مکانیکی، الکترومکانیکی و دیجیتالی وجود دارد که وظیفه آن ثبت کارکرد کلی لیتراژ دیسپنسر است. این قسمت باید قابلیت پلمپ شدن را نیز داشته باشد.
– شیر برقی:
دستگاهی وجود دارد که در مسیر خروجی فرآورده در دیسپنسر نصب می شود. این دستگاه وظیفه قطع و وصل عبور فرآورده را بر اساس عملکرد نازل و دیسپنسر دارد.
–پمپ شناور:
یک پمپ شناور از دو بخش الکتروپمپ و کلکتور تشکیل شده است، که از طریق یک لوله ارتباطی به یکدیگر متصل می شوند. بخش الکتروپمپ درون مخزن نصب می شود و بخش کلکتور روی منهول مخزن قرار می گیرد. این دستگاه در جایگاه های عرضه که دیسپنسرهای غیر خود مکش دارند، استفاده می شود و وظیفه آن پمپاژ فرآورده از مخزن دفنی به سمت دیسپنسرها است. پمپ‌های شناور معمولا با قدرت‌های 0.2، 0.5، 0.75 و 1 اسب بخار در دسترس هستند. هر پمپ می تواند به چهار دیسپنسر سوخت تحویل دهد.
بخش سیفون موجود در کلکتور پمپ قادر است فرآورده موجود در مخازن مجاور را که از طریق لوله ها به یکدیگر متصل شده اند، همزمان عملیات پمپاژ را انجام دهد. از تجهیزات دیگری که در این سری پمپ ها استفاده می شود، دستگاه نشت یاب است که در خروجی پمپ نصب می شود و وظیفه قطع جریان سوخت در صورت تشخیص نشتی در خطوط لوله را دارد. لازم به ذکر است که این پمپ ها باید درون سطح سوخت قرار بگیرند، بنابراین موجودی مخازن نباید کمتر از 5000 لیتر باشد.
– مخازن:
مخازن ذخیره فرآورده در جایگاه سوخت معمولا شامل مخازن استوانه ای دفنی هستند. ابعاد تقریبی این مخازن شامل قطر 2.85 متر و طول 8 متر است و ظرفیت اسمی آن ها 46 هزار لیتر می باشد. برای ساختار بدنه این مخازن، از ورق با ضخامت 6 میلیمتر و برای عدسی ها از ورق با ضخامت 8 میلیمتر استفاده می شود. قبل از دفن این مخازن، حتما تست نشتی و ایزولاسیون انجام می گیرد تا اطمینان حاصل شود که هیچ نشتی در مخزن وجود ندارد و عملکرد آن به درستی صورت می گیرد.
در قسمت فوقانی مخزن، درب منهول نصب می شود که به منظور انجام عملیات دیپ (شامل پر کردن و خالی کردن مخزن) و دسترسی به داخل مخزن استفاده می شود. همچنین، تجهیزات مورد نیاز دیگر نیز از قبیل محل دیپ (دستگاهی برای پر و خالی کردن مخزن)، سطح‌سنج (برای اندازه گیری سطح فرآورده درون مخزن) و سایر تجهیزات لازم نصب می شوند.
– پالسر:
یکی از اجزای مهم در دیسپنسرها، پالسر است که وظیفه انتقال اطلاعات ورودی به پردازشگر الکترونیکی را دارد. این پالسر مستقیما به پیمانه گر وصل شده است. نقش پالسر در دیسپنسر، تبدیل حرکت مکانیکی چرخش پیمانه گر به سیگنال دیجیتالی است. این تبدیل از حرکت مکانیکی به سیگنال الکتریکی با استفاده از تولید تعداد مشخصی پالس گسسته در هر دور چرخش پیمانه گر انجام می شود. تعداد این پالس های تولیدی بسته به نوع و برند پالسر، برای هر لیتر یا گالن سوخت تحویلی متفاوت است.
بررسی طراحی مخازن
یکی از تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت، مخازن هستند که مشخصات طراحی مخازن زیرزمینی به شرح زیر است:
– جنس مخزن: فلزی یا غیر فلزی
– استاندارد طراحی و ساخت مخازن زیرزمینی فلزی: BS EN 12285-1 (با در نظر گرفتن یک میلیمتر خوردگی مجاز)
– استاندارد طراحی و ساخت مخازن زیرزمینی غیرفلزی: UL 1316
– ظرفیت اسمی حداکثر مخزن: 45000 لیتر
– دریچه آدم رو ( منهول ) با سایز 24 اینچ
– نصب سیم ارت روی بدنه مخازن الزامی است
– نصب تجهيزات جلوگيری از پر شدن بيش از اندازه مخازن طبق استاندارد NFPA 30 الزامی است
– نازل ورودی: سایز 4 اینچ، نازل خروجی: حداقل سایز 2 اینچ، نازل نمونه گیری: سایز 4 اینچ، نازل ارتفاع سنج: حداکثر سایز 4 اینچ، نازل جمع آوری بخارات بنزین: سایز 3 اینچ
– مخزن بايستي روی بالشتک بتونی و در داخل محفظه نصب گردد
– لوله هواكش مخزن باید مجهز به كلاهک باشد و به نحو موثر مهار گردد
– لوله تهويه مخازن باید مجهز به كلاهک باشد.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم به تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت اشاره کنیم و همینطور دیسپنسر که یکی از تجهیزات مکانیکی جایگاه سوخت است را توضیح دهیم و اجزاء آن را بررسی کنیم. همچنین به بررسی مشخصات طراحی مخازن پرداختیم.
