گواهی ارت سنجی در جایگاه‌های سوخت به عنوان یک ابزار حیاتی برای تضمین ایمنی و عملکرد صحیح سیستم‌های برقی شناخته می‌شود. این گواهی نشان‌دهنده این است که سیستم ارتینگ به درستی نصب و تست شده و قادر به تخلیه ایمن جریان‌های اضافی به زمین است.
مراحل ارت سنجی شامل نصب چاه ارت، انجام تست‌های مقاومت، نشت‌یابی و بازرسی‌های فنی می‌باشد که هر یک به دقت و با رعایت استانداردهای ایمنی انجام می‌شود.
در ادامه این مقاله از پترو صنعت دژ کاوه به جزئیات بیشتری در مورد فرآیند گواهی ارت سنجی و اهمیت آن در حفظ ایمنی جایگاه‌های سوخت خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا با این موضوع حیاتی بیشتر آشنا شوید.
تعریف ارت سنجی و اهمیت آن در جایگاه های سوخت
ارت سنجی به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌شود که به منظور ارزیابی و تأمین ایمنی سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی در جایگاه‌های سوخت و پالایشگاه‌ها انجام می‌گیرد. این فرآیند شامل نصب و تست چاه ارت، بررسی سیستم‌های ایمنی و اجرای سیستم‌های ارتینگ است که به منظور جلوگیری از خطرات ناشی از نشت برق و صاعقه طراحی شده‌اند.
در جایگاه‌های سوخت، اهمیت ارت سنجی به دلیل وجود مخزن سوخت و تجهیزات حساس، بسیار بالاست. با اجرای صحیح سیستم ارتینگ، می‌توان از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کرده و ایمنی کارکنان و تجهیزات را تضمین کرد. تست‌های مقاومت چاه ارت و بازرسی‌های فنی و ایمنی توسط کارشناسان مجرب، به شناسایی نقاط ضعف و بهبود عملکرد سیستم کمک می‌کند.
استفاده از روش‌های استاندارد مانند اندازه‌گیری افت ولتاژ (Fall of Potential) در ارزیابی مقاومت چاه ارت، به ما این امکان را می‌دهد که به دقت وضعیت سیستم‌های ارتینگ را بررسی کنیم. این روش با اعمال جریان استاندارد به زمین و اندازه‌گیری افت پتانسیل، مقاومت چاه ارت را تعیین می‌کند و به این ترتیب، ایمنی و کارایی سیستم‌های الکتریکی در جایگاه‌های سوخت را تضمین می‌نماید.
بنابراین، ارت سنجی نه تنها یک الزام فنی، بلکه یک ضرورت ایمنی در جایگاه‌های سوخت و پالایشگاه‌ها به شمار می‌آید که باید به دقت و با رعایت استانداردهای لازم انجام شود.
مراحل انجام ارت سنجی در جایگاه های سوخت
- طراحی سیستم ارتینگ: در این مرحله، طراحی مناسب سیستم ارتینگ برای مخازن سوخت و نقاط تخلیه و بارگیری سوخت و مواد نفتی انجام می‌شود.
- تعیین مقاومت سیستم ارت: بر اساس استانداردهای بین‌المللی، مقاومت سیستم زمین باید به گونه‌ای تعیین شود که توزیع صحیح و گسترده آن و رعایت اصول هم‌پتانسیل‌سازی در تمامی سطوح مدنظر قرار گیرد.
- رعایت مقادیر استاندارد: در صورتی که سیستم زمین به یک الکترود زمین عمقی محدود شود، مقادیر زیر باید رعایت گردد:
– مطابق با استاندارد IEEE، مقاومت سیستم برای پست برق باید زیر ۵ اهم باشد.
– بر اساس استاندارد BS، این مقدار باید در حدود ۳ تا ۴ اهم باشد.
– از نظر سیستم‌های صاعقه‌گیر، طبق استاندارد IEC، مقاومت باید کمتر از ۱۰ اهم باشد.
- ایجاد همبندی اضافی: با توجه به اینکه در آیین‌نامه‌های داخلی مقادیر زیر ۱ یا ۲ اهم نیز ذکر شده است، توصیه به ایجاد همبندی اضافی همواره وجود دارد.
- تخلیه بار الکترواستاتیک: بر اساس استاندارد NFPA، سیستم ارتینگ با مقاومت ۱۰ اهم برای تخلیه بار الکترواستاتیک کافی است.
- استفاده از مواد آنتی‌استاتیک: مهم است که سطح مخزن سوخت، به ویژه مخازن دفنی، از جنس آنتی‌استاتیک باشد تا از بروز خطرات ناشی از الکتریسیته ساکن جلوگیری شود.
- تست و ارزیابی سیستم ارتینگ: در نهایت، باید سیستم ارتینگ تست و ارزیابی شود تا ایمنی آن در جایگاه‌های سوخت به حداکثر برسد.
مدارک و مستندات لازم برای درخواست گواهی ارت سنجی جایگاه سوخت
برای دریافت گواهی ارت سنجی در جایگاه‌های سوخت، لازم است که مدارک و مستندات زیر تهیه و ارائه شود:
- گزارش سنجش مقاومت الکتریکی: این گزارش باید شامل نتایج اندازه‌گیری مقاومت الکتریکی الکترود اصلی زمین (چاه ارت یا الکترودهای سطحی و افقی) نسبت به جرم زمین باشد. این اندازه‌گیری باید با استفاده از دستگاه‌های ارت سنجی مدرن و کالیبره انجام شود.
- گواهی مشاور معتبر: کارفرما باید تاییدیه‌ای از مشاور مجاز و مورد تایید وزارت کار و امور اجتماعی دریافت کند که نشان‌دهنده صحت عملکرد سیستم اتصال به زمین، شامل الکترود ارت، دستگاه‌ها و همبندی‌ها باشد.
- گزارش دوره‌ای: بر اساس ماده 22 آئین‌نامه حفاظتی تاسیسات الکتریکی در کارگاه‌ها، کلیه کارگاه‌ها ملزم به انجام ارت سنجی سالانه هستند. بنابراین، ارائه گزارش‌های دوره‌ای که نشان‌دهنده وضعیت سیستم ارتینگ در طول زمان باشد، ضروری است.
- مدارک شناسایی و مجوزهای لازم: شامل مدارک شناسایی مدیران و مسئولان فنی، مجوزهای لازم برای فعالیت در حوزه ایمنی برق و مستندات مربوط به تأسیسات الکتریکی موجود در جایگاه.
- سند مالکیت یا اجاره‌نامه: برای اثبات مالکیت یا حق استفاده از محل جایگاه سوخت، سند مالکیت یا اجاره‌نامه باید ارائه شود.
- نقشه‌های فنی و طراحی سیستم ارتینگ: نقشه‌های مربوط به طراحی سیستم ارتینگ و موقعیت الکترودها در جایگاه سوخت باید به همراه مستندات دیگر ارائه گردد.
- گزارشات بازرسی فنی: در صورت وجود، گزارشات بازرسی فنی و ایمنی که نشان‌دهنده وضعیت کلی تجهیزات و سیستم‌های الکتریکی در جایگاه باشد.
با ارائه این مدارک و مستندات، کارفرما می‌تواند نسبت به دریافت گواهی ارت سنجی اقدام کند و از ایمنی و کارایی سیستم‌های الکتریکی در جایگاه‌های سوخت اطمینان حاصل نماید. این اقدامات نه تنها به رعایت الزامات قانونی کمک می‌کند، بلکه از بروز حوادث ناگوار ناشی از برق‌گرفتگی و سایر خطرات ایمنی جلوگیری می‌نماید.
معیارهای ارزیابی و استانداردهای لازم برای ارت سنجی جایگاه های سوخت
- مقاومت الکتریکی الکترود زمین: برای ایستگاه‌های سوخت CNG، مقاومت الکترود زمین باید به گونه‌ای باشد که از حداقل استاندارد 2 اهم برخوردار باشد. این مقدار تضمین می‌کند که بدنه تجهیزات برقی با زمین هم‌پتانسیل شده و خطر برق‌گرفتگی به حداقل می‌رسد.
- .سیستم ارتینگ مناسب : سیستم ارتینگ باید شامل الکترودهای مناسب، کاهنده‌ها و دریچه‌های بازدید باشد. این سیستم باید با سیستم ارتینگ الکتریکی جایگاه هم‌پتانسیل شود تا از بروز مشکلات ناشی از اختلاف پتانسیل جلوگیری کند.
- حفاظت در برابر صاعقه: نصب سیستم‌های حفاظتی مناسب در برابر صاعقه، از جمله صاعقه‌گیرهای الکترونیک خازنی، ضروری است. این سیستم‌ها باید بر اساس استاندارد NFC17-102 طراحی و نصب شوند تا ایمنی تجهیزات و افراد در برابر خطرات ناشی از صاعقه تأمین گردد.
- تست‌های دوره‌ای: بر اساس آئین‌نامه‌های حفاظتی، ارت سنجی باید به صورت سالانه انجام شود و نتایج آن باید به تأیید مشاوران مجاز برسد. این تست‌ها به منظور اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ارتینگ و جلوگیری از افزایش مقاومت الکترودها در اثر واکنش‌های شیمیایی خاک ضروری است.
- استفاده از تجهیزات استاندارد: تمامی تجهیزات مورد استفاده در سیستم ارتینگ و صاعقه‌گیر باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی و ملی باشند. این شامل میترینگ‌ها، خشک‌کن‌ها، کمپرسورها و سایر تجهیزات مرتبط است.
- آموزش و آگاهی کارکنان: کارکنان باید در زمینه ایمنی برق و نحوه عملکرد سیستم‌های ارتینگ و صاعقه‌گیر آموزش ببینند تا در صورت بروز مشکلات، بتوانند به سرعت واکنش نشان دهند.
- موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی: طراحی سیستم ارتینگ و صاعقه‌گیر باید با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی منطقه انجام شود. عواملی مانند ارتفاع از سطح دریا، نوع آب و هوا و وضعیت وزش باد باید در نظر گرفته شوند.
یکی دیگر از روش‌ها مدیریت انواع مخزن سوخت هم در زمینه جلوگیری از رفت منابع و هم نقل و انتقال آسان استفاده از جایگاه ثابت سوخت است. علاوه بر آن جایگاه ثابت سوخت امکان نگهداری و تعمیرات سیستم های سوخت را نیز به طور ثابت در محل فراهم می‌کند و باعث افزایش کارایی سیستم های مربوط به سوخت می‌شود.
پترو صنعت دژکاوه، به عنوان پیشروترین و تخصصی‌ترین پلتفرم فروش تجهیزات جایگاه سوخت، با ارائه برندهای متنوع، همواره در خدمت صنعت‌گران عزیز است. از خرید و فروش انواع جایگاه‌های کانتینری، جایگاه ثابت سوخت و خودروهای سوخت رسان گرفته تا مشاوره فنی و استعلام قیمت، می‌توانید با کارشناسان این مرکز تماس بگیرید و تجربه‌ای متفاوت از خرید تجهیزات سوخت را داشته باشید.
مدت زمان لازم برای انجام بازرسی و صدور گواهی ارت سنجی
مدت زمان لازم برای صدور گواهی ارت سنجی جایگاه‌های سوخت به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما به طور کلی می‌توان مراحل زیر را در نظر گرفت:
- آماده‌سازی و برنامه‌ریزی: قبل از انجام تست ارت سنجی، باید برنامه‌ریزی دقیقی انجام شود. این مرحله شامل تعیین زمان مناسب برای بازرسی و هماهنگی با مشاوران مجاز است. این مرحله معمولاً چند روز تا یک هفته زمان می‌برد.
- انجام تست ارت سنجی: تست سیستم ارتینگ باید توسط کارشناسان مجاز و با استفاده از تجهیزات استاندارد انجام شود. این مرحله ممکن است بین ۱ تا ۲ روز به طول بینجامد، بسته به اندازه و پیچیدگی جایگاه سوخت.
- تحلیل نتایج و تهیه گزارش: پس از انجام تست، نتایج باید تحلیل و گزارشی تهیه شود که شامل وضعیت سیستم ارتینگ و هرگونه نیاز به تعمیرات یا بهبود باشد. این مرحله معمولاً ۱ تا ۲ روز زمان می‌برد.
- صدور گواهی: پس از تأیید نتایج و اطمینان از انطباق با استانداردهای مربوطه، گواهی ارت سنجی صادر می‌شود. این مرحله ممکن است ۱ روز به طول بینجامد.
بنابراین، به طور کلی، مدت زمان لازم برای صدور گواهی ارت سنجی جایگاه‌های سوخت معمولاً بین ۵ تا ۱۰ روز کاری است، البته این زمان ممکن است بسته به شرایط خاص هر جایگاه و میزان همکاری و هماهنگی‌های لازم متغیر باشد.
چه زمانی باید برای دریافت گواهی ارت سنجی اقدام نمود؟
بر اساس ماده 22 آئین‌نامه حفاظتی تاسیسات الکتریکی، کارفرما موظف است هر ساله گواهی ارت سنجی را اخذ کند. بنابراین، این فرآیند باید به صورت دوره‌ای و منظم انجام شود.
بدین منظور لازم است تمامی مراحل و نتایج تست‌ها باید به دقت مستند شوند و در صورت نیاز به مراجع ذی‌صلاح ارائه گردند. رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی در انجام تست‌ها و صدور گواهی بسیار حائز اهمیت است.
چه روش های دیگری برای مدیریت مخازن در جایگاه ثابت سوخت وجود دارد؟
همانطور که گفته شد مدیریت انواع مخازن یکی از چالش های بزرگ بسیاری از صنایع است که لازم است، صاحبان آن با انواع روش های مدرن برای نگهداری و مدیریت بهتر این منابع آشنا باشند. یکی از پر کاربردترین روش ها برای مدیریت مخازن استفاده از مخزن دفنی است. مخزن دفنی ، راه‌حلی ایمن و بهینه برای ذخیره‌سازی سوخت در فضاهای محدود است. با طراحی‌های محافظتی قوی، این مخازن اطمینان می‌دهند که سوخت شما در بهترین شرایط نگهداری می‌شود.
پترو صنعت دژ کاوه
گروه صنعتی پترو صنعت دژ کاوه، با سابقه‌ای درخشان و تمرکز بر کیفیت و رضایت مشتری، به عنوان یکی از پیشروان صنعت در ارائه محصولات و خدمات فنی و مهندسی شناخته می‌شود. این گروه با ارائه طیف وسیعی از محصولات شامل ابزار دقیق، ورق‌ها، پروفیل‌های استیل، تجهیزات جایگاه سوخت، شیرآلات صنعتی، لوله و اتصالات، میلگرد و نبشی و ناودانی استیل، به نیازهای متنوع صنایع پاسخ می‌دهد. پترو صنعت دژ کاوه با همکاری ۷ شرکت معتبر و تعهد به تحقیق و پژوهش مستمر، همواره در تلاش است تا با ارائه محصولات نوآورانه و با کیفیت، رضایت مشتریان و تأمین منافع ذینفعان را محقق سازد. با انتخاب پترو صنعت دژ کاوه، به آینده‌ای روشن و موفقیت‌های بزرگ دست یابید.
